શિયાળો આવતાની સાથે જ સિંગોડા, લારીઓ અને હાટડીઓ જોવા મળતી હોય છે. લોકો કાચા કે બાફેલા ખૂબ ઉત્સાહથી પણ ખાય છે. પણ શું તમે જાણો છો કે સિંગોડા, ગુણોની ખાણ છે. તેના ઘણા ફાયદા છે. તે તમને અનેક રોગોથી બચાવે છે.
સિંગોડા તાજા પાણીના જળચર છોડનું ત્રિકોણ ફળ છે. તે મૂળ એશિયાનો છે પરંતુ તે સમશીતોષ્ણ અને ઉષ્ણકટિબંધીય બંને વિસ્તારોમાં વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં ફેલાયેલો છે. ભારતમાં, તેના ખાદ્ય ફળ માટે ટાંકી, તળાવો, તળાવો, નદી, વગેરેમાં વાવેતર કરવામાં આવે છે.
ભારતમાં સિંગોડાને તાજી, બાફેલી અને સુકા સ્વરૂપમાં ખાવામાં આવે છે. જેમ કે તે ફળ છે, તેથી અન્ન (અનાજ) નું સેવન પ્રતિબંધિત હોય ત્યારે તેને વ્રતમાં (ઉપવાસ) માં ખાઈ શકાય છે. સૂકા અને ગ્રાઉન્ડ સિગોડા વિવિધ વાનગીઓ બનાવવા માટે લોટ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે.
સિંગોડા ખૂબ પોષક છે અને આરોગ્યના અનેક લાભ આપે છે. તે વિવિધ રોગોના ઉપચાર માટે આયુર્વેદમાં વપરાય છે. આયુર્વેદમાં, પ્રાચીન શાસ્ત્રીય ગ્રંથોમાં સિંગોડા ના ઉપયોગનો ઉલ્લેખ છે. ચારકે તેને વંધ્યત્વ, નપુંસકતા, પીડાદાયક પેશાબ, અતિશય પેશાબ, ઉધરસ, વપરાશ અને નબળાઇ અને થાકને દૂર કરવા માટે એક ટોનિક તરીકે દર્શાવ્યો છે. કારણ કે તે ઠંડક છે, અતિશય પીતને ઘટાડે છે તે ગર્ભાશયમાંથી રક્તસ્રાવ વિકૃતિઓ, હેમરેજિસ અને અસામાન્ય રક્તસ્રાવમાં મદદ કરે છે.
સિંગોડા મહિલાઓ માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. તેના પોષક, મજબૂત અને ઠંડક ગુણધર્મોને લીધે તે ફળદ્રુપતા અને વિભાવનાની શક્યતામાં વધારો કરે છે. તે પ્રોટીન, કાર્બોહાઈડ્રેટ, વિટામિન બી, સી, આયર્ન, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફરસ, આયોડિનથી ભરપુર છે અને ગર્ભાવસ્થા સ્થિર કરવામાં અને ગર્ભપાત અટકાવવામાં મદદ કરે છે. સિંગોડાનો ઉપયોગ ઝાડા, મરડો, થાઇરોઇડ સમસ્યા, સોજો અને શ્વાસનળીનો સોજો માટે પણ થાય છે. તે કુદરતી એન્ટીઓકિસડન્ટ છે, કરચલીઓ અટકાવે છે, UV કિરણોથી સુરક્ષિત કરે છે અને નબળાઇ મટાડવામાં મદદ કરે છે.
સિંગોડાનો ઉપયોગ કરી અને તમને પેશાબને લગતી કોઈ પણ સમસ્યા હોય તો તેમાં ફાયદો થાય છે. જો શિંગોડા ને કાચે કાચા ખાવામાં આવે અથવા તો તેના જ્યૂસ પીવા માં આવે તો તેના કારણે શરીરની અંદર જમા થયેલા બધા ઝેરી તત્વો બહાર ફેંકાઈ જાય છે. જેથી કરીને તમને પેશાબને લગતી કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યા હોય અથવા તો ઇન્ફેક્શન થયું હોય તો તેમાંથી છુટકારો મળે.
આજના સમયમાં મોટાભાગના લોકોને પાઇલ્સ અને હરસ જેવી સમસ્યાઓ વધતી જાય છે. વધુ માત્રાની અંદર ફાસ્ટ ફૂડનું સેવન, તળેલી વસ્તુઓ ખાવી અને મસાલાવાળી વસ્તુઓ ખાવા ના કારણે લોકોને પાઇલ્સ અને હરસ જેવી સમસ્યાઓ ઉત્પન્ન થાય છે.સિંગોડાનું સેવન કરવાના કારણે તમને હરસ અને ફિશર જેવી સમસ્યામાંથી પણ છુટકારો મળે છે.
• ડિહાઈડ્રેશનની તકલીફમાં ગુણકારી
ઠંડીની મોસમમાં લોકો સામાન્ય રીતે પાણી પીવાનું ઘટાડી દેતા હોય છે. ગરમીમાં પાણીની તરસ લાગતી હોય છે તેટલી ઠંડીની મોસમમાં લાગતી નથી. અનેક વખત પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી ન પીવાથી શરીરમાં ડિહાઈડ્રેશનની તકલીફ થવા લાગે છે, આથી ઠંડીમાં ડિહાઈડ્રેશનની તકલીફ દૂર કરવામાં શિંગોડા લાભકારી ગણાય છે. શરીરને ઠંડક આપવાની સાથે વારંવાર દસ્તની તકલીફમાં પણ ફાયદેમંદ ગણાય છે.
• ત્વચાને ચમકદાર બનાવે છે
શિયાળામાં બીજી ખાસ તકલીફ ત્વચા સૂકી પડવાની થાય છે. આવા સંજોગોમાં શિંગોડાનો ઉપયોગ આહારમાં કરવાથી શરીરમાં પાણીની ઊણપ દૂર થાય છે. ત્વચા સૂકી પડતી અટકે છે. ત્વચામાં મોઈશ્ર્ચરની માત્રા જળવાઈ રહેવાને કારણે બરછટ બનતી અટકે છે.
• અનિદ્રાની તકલીફમાં લાભદાયી
શિંગોડામાં પોલિફેનોલિક તથા ફ્લેવોનોઈડ નામક ઍન્ટિ-ઑક્સિડન્ટ સમાયેલાં છે. વળી ઍન્ટિ-બેક્ટેરિયલ તથા ઍન્ટિ-કેન્સરના ગુણો પણ શિંગોડામાં ભરપૂર પ્રમાણમાં સમાયેલા છે. શિંગોડાનું સેવન પ્રમાણભાન સાથે કરવાથી અનિદ્રાની તકલીફમાં રાહત મળે છે.
• કમળામાં ફાયદાકારક
શિંગોડામાં ડિટોક્સિફિકેશનના ગુણો સમાયેલા છે, આથી કમળાની તકલીફમાં તે અત્યંત ગુણકારી ગણાય છે. તેને કાચા ખાવાથી કે તેનો જ્યુસ બનાવીને પીવાથી દર્દીના શરીરમાંથી ઝેરીલા પદાર્થ બહાર નીકળી જાય છે. તેને લીધે કમળાના દર્દીને રાહત મળે છે.
• એડી ફાટી જવાની તકલીફમાં ગુણકાર શિયાળામાં એડી ફાટી જવાની તકલીફ ઠંડા પ્રદેશમાં વધુ જોવા મળે છે. એડી ફાટી જવાનું મુખ્ય કારણ શરીરમાં મેંગેનીઝની ઊણપ ગણાય છે. શિંગોડા એક એવું ફળ છે જેમાં મેંગેનીઝની માત્રા સારા પ્રમાણમાં સમાયેલી છે. વળી તેના સેવાનથી શરીરમાં લોહીની ઊણપ જણાતી હોય તેમને ફાયદો થાય છે.
• થાઈરોઈડ રોગમાં લાભદાયક
શિંગોડા શરીરને પૂરતા પ્રમાણમાં ઊર્જા બક્ષે છે, આથી ઉપવાસમાં તેનો વિવિધ રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. શિંગોડાના લોટનો શીરો, શિંગોડાના લોટનાં થેપલાં, શિંગોડાના લોટની સેવ, શિંગોડાના લોટની કઢી વગેરે સરળતાથી બનાવીને ખાઈ શકાય છે. શિંગોડામાં આયોડિનની માત્રા ભરપૂર પ્રમાણમાં સમાયેલી હોય છે, આથી ગળાના રોગમાં રક્ષણ પૂરું પાડે છે. શિંગોડાનો ઉપયોગ આહારમાં કરવાથી થાઈરોઈડ ગ્રંથીને તેનું કામ સુચારુ રૂપથી કરવામાં સહાય મળે છે. થાઈરોઈડની સમસ્યા હોય તેમને માટે શિંગોડા અત્યંત ગુણકારી ફળ ગણાય છે.
• હાડકાં મજબૂત બનાવે છે
શિંગોડામાં કૅલ્શિયમની માત્રા સારા પ્રમાણમાં સમાયેલી છે, જેથી તેનો ઉપયોગ આહારમાં કરવાથી હાડકાં બરડ બનવાની તકલીફમાં રાહત મળે છે. દાંતની મજબૂતાઈ જાળવી રાખવામાં પણ મદદ મળે છે. શરીરને પૂરતા પ્રમાણમાં શક્તિ પ્રદાન કરે છે.
• ગર્ભાવસ્થામાં ગુણકારી
સિંગોડામાં ભરપૂર માત્રામાં પ્રોટીન સમાયેલું હોય છે. વળી આયર્ન તથા ફોલેટની માત્રા પણ સારા પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. ગર્ભાવસ્થામાં શરીરમાં ફોલેટની માત્રા જળવાઈ રહે તે ગર્ભસ્થ શિશુના વિકાસ માટે આવશ્યક છે. આયર્નની પૂરતી માત્રા શરીરમાં લાહીની ઊણપ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
એવું પણ કહેવાય છે કે ગર્ભાવસ્થાના છેલ્લા માસમાં શિંગોડાનું સેવન કરવાથી પ્રસૂતિની પીડાથી બચી શકાય છે.